سوال بسیاری از مادران بعد از زایمان این است: بعد از سزارین چی بخوریم تا زخم زودتر خوب بشه؟ باید بگوییم که تغذیه بعد از سزارین را با مایعات شفاف و غذاهای سبک شروع کرد.
پس از بازگشت حرکات روده، مصرف غذاهای غنی از پروتئین، ویتامین C، آهن و فیبر به ترمیم بخیه، جلوگیری از یبوست و افزایش انرژی کمک می‌کند. از غذاهای چرب، نفاخ و نوشیدنی‌های گازدار بپرهیزید.
تغذیه بعد از سزارین یکی از مهم‌ترین عوامل در سرعت بهبود بخیه، بازگشت انرژی بدن و سلامت دوران شیردهی است. در این مقاله بر اساس شواهد علمی همه چیز را درباره زمان مناسب شروع غذا خوردن، غذاهای مفید و مضر، میوه‌ها، مایعات، ترمیم زخم، جلوگیری از یبوست و نکات مراقبتی پس از سزارین می‌خوانید.
بیشتر بخوانید: بهترین میوه بعد از عمل جراحی رحم
بلافاصله بعد از سزارین چه بخوریم؟
بلافاصله بعد از عمل سزارین، به هیچ وجه نباید غذا یا مایعات سنگین مصرف شود. چون در این زمان هنوز عملکرد روده‌ها و معده به حالت طبیعی برنگشته و خوردن خوراکی ممکن است باعث تهوع، استفراغ یا نفخ شود.
در ساعت‌های ابتدایی بعد از عمل، معمولا تنها اجازه مرطوب کردن لب‌ها با آب یا چند قطره آبمیوه طبیعی رقیق شده داده می‌شود.
پس از گذشت حدود ۶ تا ۸ ساعت و اطمینان از بازگشت حرکات روده (دفع گاز)، می‌توان تغذیه بعد از سزارین را با موارد زیر آغاز کرد:
مایعات شفاف و سبک
- آب، آب برنج، آب گوشت رقیق و سوپ صاف شده
- چای کم رنگ یا دمنوش بابونه ولرم
در صورت تحمل، غذاهای نرم:
- فرنی، پوره سیب زمینی و سوپ سبزیجات
- برنج نرم و کم چرب با کمی مرغ پخته
نکته مهم: در ۲۴ ساعت اول از مصرف شیر پرچرب، نوشیدنی‌های گازدار، قهوه، خوراکی‌های نفاخ یا چرب خودداری شود.
بیشتر بخوانید: علت جدا شدن جفت از جنین
چه زمانی بعد از سزارین می‌توان غذا خورد؟
پس از عمل سزارین، بدن به زمان نیاز دارد تا از تاثیر بی‌حسی نخاعی یا داروهای بیهوشی خارج شود. تا زمانی که حرکات روده برنگشته و بیمار توانایی دفع گاز ندارد، نباید غذا بخورد. به طور معمول:
- حدود ۶ تا ۸ ساعت بعد از سزارین می‌توان با مایعات شفاف مانند آب، آب برنج یا سوپ رقیق شروع کرد.
- سپس، اگر گوارش طبیعی بود، غذاهای نرم مثل پوره، برنج نرم، حریره و سوپ مرغ اضافه می‌شوند.
چرا نباید بلافاصله غذا خورد؟
چون دستگاه گوارش بعد از بی حسی عملکرد طبیعی ندارد و خوردن زودهنگام ممکن است باعث نفخ، تهوع و انسداد روده شود.
بیشتر بخوانید: تیر کشیدن واژن نشانه بارداری است
غذاهای مفید بعد از سزارین
برای بازسازی بدن و بخیه‌ها، رژیم باید شامل موارد زیر باشد:
پروتئین‌ها
برای ترمیم بافت و تولید سلول جدید حیاتی‌اند:
- مرغ، ماهی بخارپز، تخم‌مرغ پخته، عدس و ماست کم چرب.
- بهتر است گوشت‌ها به شکل پخته یا بخارپز مصرف شوند.
ویتامین C و زینک
باعث تسریع ترمیم زخم و تقویت سیستم ایمنی می‌شوند:
- مرکبات، فلفل دلمه‌ای، کلم بروکلی، کیوی، بادام و گردو
آهن
برای جبران خونریزی پس از زایمان:
- گوشت قرمز کم چرب، سبزیجات برگ سبز، عدس و جگر مرغ
فیبر
برای جلوگیری از یبوست:
- سبزیجات پخته، آلو، سوپ سبزیجات و نان سبوس‌دار
غذاهای مضر بعد از سزارین
باید به تغذیه بعد از سزارین توجه داشته باشید؛ چرا که برخی خوراکی‌ها روند بهبود را کند کرده یا باعث نفخ می‌شوند:
- غذاهای چرب و سرخ کردنی
- لبنیات سنگین (شیر پرچرب و خامه)
- نوشیدنی‌های گازدار
- حبوبات نفاخ مثل نخود و لوبیا (در هفته اول)
- خوراکی‌های خیلی سرد یا تند
بیشتر بخوانید: علت درد کلیتوریس چیست؟
آیا خوردن غذای چرب بعد از سزارین مشکلی دارد؟
بله. مصرف غذای چرب بلافاصله بعد از سزارین می‌تواند باعث تهوع، احساس سنگینی، نفخ و تاخیر در بازگشت حرکات روده شود. غذاهای سرخ کردنی و پرچرب همچنین التهاب بدن را افزایش داده و روند ترمیم بخیه را کند می‌کنند. بهتر است از غذاهای کم چرب و پخته مثل سوپ، برنج نرم، سبزیجات و گوشت بخارپز استفاده شود.
آیا خوردن آب بعد از زایمان ضرر دارد؟
خیر. برعکس، نوشیدن آب بعد از زایمان بسیار مفید است. تنها نکته این است که تا زمانی که حرکات روده برنگشته‌اند، نباید مقدار زیادی مایع یک باره مصرف شود. پس از آن، نوشیدن ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز برای جلوگیری از یبوست، کمک به شیردهی و بهبود زخم توصیه می‌شود. بهتر است آب ولرم باشد و از نوشیدنی‌های خیلی سرد پرهیز شود.
چطور زخم سزارین زودتر خوب می‌شود؟
بهبود سریع‌تر زخم سزارین نیازمند ترکیبی از تغذیه مناسب و مراقبت درست است:
- مصرف پروتئین (مرغ، تخم مرغ، ماهی بخارپز) برای بازسازی بافت‌ها
- ویتامین C (مرکبات، فلفل دلمه‌ای و کیوی) برای تولید کلاژن
- آهن و زینک (گوشت، مغزها و عدس) برای افزایش جریان خون و ایمنی
- اجتناب از سیگار، قند زیاد، چربی‌های اشباع و کم تحرکی
- زخم را خشک و تمیز نگه دارید، لباس نخی بپوشید و از فشار یا خارش محل بخیه پرهیز کنید.
بیشتر بخوانید: لابیاپلاستی در کرج
آیا مصرف حبوبات بعد از سزارین مجاز است؟
در روزهای اول بعد از سزارین، حبوبات نفاخ مثل لوبیا، نخود و لپه بهتر است مصرف نشوند، زیرا ممکن است باعث نفخ شکم و درد در محل بخیه شوند. اما پس از گذشت چند روز و بازگشت کامل عملکرد گوارش، می‌توان حبوبات پخته و له شده را در مقدار کم مصرف کرد. اگر به نفخ حساسیت دارید، قبل از پخت، حبوبات را چند ساعت در آب خیس کرده و پوستشان را جدا کنید.
چه غذاهایی شیر را زیاد می‌کند؟
بدن مادر برای تولید شیر به مایعات و مواد مغذی کافی نیاز دارد. غذاهای شیر‌افزا شامل:
- بلغور جو دوسر
- بادام و مغزها
- عدس و لوبیا قرمز
- سوپ مرغ و سبزیجات
- آب و مایعات گرم مثل دمنوش رازیانه و زیره
همچنین استرس، کم آبی و خواب ناکافی باعث کاهش ترشح شیر می‌شود. ادویه تند، سیر و پیاز خام بهتر است محدود شوند؛ زیرا ممکن است طعم شیر را تغییر دهند.
میوه‌ها و مایعات مفید بعد از سزارین
میوه‌ها سرشار از ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان هستند و به بدن انرژی تازه می‌دهند. میوه‌های توصیه شده:
- موز: منبع پتاسیم و نرم کننده معده
- سیب: غنی از فیبر و مفید برای گوارش
- انبه و پرتقال: سرشار از ویتامین C برای ترمیم بخیه
- کیوی و توت فرنگی: تقویت ایمنی بدن
مایعات مفید:
- آب، سوپ رقیق، آب گوشت کم چرب
- آبمیوه طبیعی (بدون قند اضافه)
- دمنوش‌های آرامش بخش مثل بابونه و رازیانه
- از نوشیدنی‌های گازدار، چای غلیظ و قهوه زیاد خودداری کنید.
بیشتر بخوانید: درمان قطعی خونریزی‌های رحمی
جلوگیری از یبوست و مشکلات گوارشی
یبوست یکی از شایع‌ترین مشکلات بعد از سزارین است و باید به‌صورت جدی پیشگیری شود:
- مصرف فیبر زیاد (میوه، سبزیجات پخته، آلو)
- نوشیدن مایعات فراوان
- راه رفتن آرام از روز دوم پس از عمل
- پرهیز از نشستن طولانی
- مصرف ماست پروبیوتیک برای تعادل گوارش
تغذیه بعد از سزارین از دیدگاه طب سنتی
در طب سنتی توصیه می‌شود در روزهای ابتدایی از غذاهای گرم و سبک استفاده شود تا نفخ و ضعف بدن برطرف شود:
- سوپ مرغ، آش برنج، حریره بادام و کمی عسل طبیعی
- اجتناب از غذاهای سرد مانند ماست سنگین، ماهی سرد و ترشی‌ها
این دیدگاه در کنار علم تغذیه مدرن، تعادل خوبی بین انرژی و سلامت بدن ایجاد می‌کند.
مراقبت‌های عمومی بعد از سزارین
برای بهبود سریع‌تر، رعایت چند نکته ضروری است:
- استراحت کافی و خواب منظم
- تحرک ملایم (پیاده‌روی کوتاه) برای جلوگیری از لخته
- پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
- مصرف داروهای تجویزی طبق دستور بهترین متخصص زنان در کرج
- حفظ تمیزی بخیه و اجتناب از مالش مستقیم
تا چند ساعت بعد از سزارین نباید سر را تکان داد؟
در صورتی که سزارین با بی‌حسی نخاعی انجام شده باشد، بهتر است تا ۶ ساعت بعد از عمل از حرکت سریع سر یا نشستن ناگهانی خودداری کنید. بلند شدن باید به آرامی و با کمک همراه انجام شود تا از سرگیجه و افت فشار جلوگیری شود.
سوالات متداول
چند ساعت بعد از سزارین می‌توان غذا خورد؟
حدود ۶ تا ۸ ساعت بعد، وقتی حرکات روده بازگشت.
چه غذاهایی بعد از سزارین مضر هستند؟
در تغذیه بعد از سزارین غذاهای چرب، لبنیات سنگین، نوشیدنی گازدار و خوراکی‌های نفاخ مضر هستند.
بعد از زایمان سزارین چه غذایی باعث ترمیم زخم می‌شود؟
غذاهای سرشار از پروتئین، ویتامین C، آهن و زینک مانند مرغ، تخم مرغ، عدس، کلم بروکلی، مرکبات و مغزها باعث ترمیم سریع‌تر بخیه و زخم سزارین می‌شوند.
بعد از سزارین چه غذایی برای بهبود بخیه خوب است؟
مرغ، ماهی بخارپز، تخم مرغ، مرکبات و سبزیجات غنی از ویتامین C.
چه میوه‌هایی بعد از سزارین توصیه می‌شوند؟
میوه‌هایی مثل سیب، موز، انبه، پرتقال و کیوی گزینه‌های عالی هستند. این میوه‌ها سرشار از فیبر، آنتی‌اکسیدان و ویتامین C بوده و هم به گوارش و هم به ترمیم زخم کمک می‌کنند.
آیا خوردن آناناس بعد از سزارین ضرر دارد؟
زیاده‌روی در آناناس ممکن است باعث تحریک زخم شود، در حد متعادل اشکالی ندارد.
خوردن موز بعد از سزارین خوب است؟
بله، موز منبع پتاسیم است و به عملکرد عضلات و گوارش کمک می‌کند.
آیا خوردن مرکبات بعد از سزارین باعث سوزش بخیه می‌شود؟
خیر، برخلاف باور رایج، مصرف متعادل مرکبات مشکلی ایجاد نمی‌کند. ویتامین C موجود در آنها برای ترمیم بافت و تقویت سیستم ایمنی ضروری است.
چه مایعاتی بعد از سزارین مفید هستند؟
آب، سوپ رقیق، آب گوشت کم چرب و آبمیوه طبیعی.
آیا خوردن آب بعد از زایمان ضرر دارد؟
خیر، برعکس، نوشیدن آب برای جلوگیری از یبوست، حفظ تعادل بدن و تولید شیر بسیار مفید است.
برای جلوگیری از یبوست بعد از سزارین چه بخوریم؟
سبزیجات پخته، آلو، انجیر، نان سبوس‌دار و مایعات فراوان.
چرا بعد از سزارین نباید غذای سنگین یا نفاخ خورد؟
زیرا باعث فشار به بخیه، نفخ و اختلال در گوارش می‌شود.
نوشیدن چای و قهوه بعد از سزارین مجاز است؟
مصرف مقدار کم چای کم رنگ یا قهوه رقیق بعد از چند روز بلامانع است؛ اما زیاده‌روی می‌تواند باعث کم آبی بدن یا تحریک نوزاد از طریق شیر مادر شود.
تا چند ساعت بعد از سزارین نباید سر را تکان داد؟
معمولا تا حدود ۶ تا ۸ ساعت پس از عمل (در صورت بی‌حسی نخاعی) بهتر است سر تکان داده نشود تا از سردرد و افت فشار جلوگیری شود.
