انقباضات براکستون هیکس نوعی انقباض کاذب و تمرینی رحم در بارداری است که باعث سفت شدن زیر شکم، گرفتگی خفیف و فشردگی شکم میشود. این انقباضات نامنظماند، شدتشان زیاد نمیشود، معمولا در سه ماهه سوم و به خصوص هفته ۳۴ بارداری رخ میدهند و نشانه شروع زایمان واقعی نیستند.
سفت شدن ناگهانی شکم، احساس فشار یا گرفتگی خفیف در رحم میتواند برای بسیاری از مادران باردار نگران کننده باشد. یکی از دلایل رایج این حالت، انقباضات براکستون هیکس است؛ انقباضاتی که به آنها انقباضات کاذب یا تمرینی هم گفته میشود. مادر معمولا میپرسد: آیا این درد واقعی است؟ از کجا بفهمم زایمان شروع شده؟ چرا در هفته ۳۴ شکمم سفت میشود؟
در این مقاله، به طور کامل و علمی تمام این پرسشها را پاسخ میدهیم.
بیشتر بخوانید: خونریزی بعد از زایمان طبیعی چقدر طول میکشد؟
منظور از انقباضات براکستون هیکس چیست؟
انقباضات براکستون هیکس (Braxton Hicks contractions) انقباضات نامنظم و بدون درد (یا با درد خفیف) رحم هستند که از اواسط بارداری شروع میشوند و در ماههای پایانی شدت بیشتری پیدا میکنند. این انقباضات بخشی از آمادگی طبیعی رحم برای زایمان محسوب میشوند.
انقباض رحم چیست؟
حرکت و سفت شدن عضلات رحم که برای زایمان ضروری است.
انقباضات کاذب:
نامنظم، کوتاه و بدون افزایش شدت.
انقباضات واقعی:
نظم مشخص، شدت افزایشی، درد واقعی و تغییرات دهانه رحم.
بیشتر بخوانید: علت خارج شدن آب زیاد از رحم
چه علائمی دارد؟
مادر معمولا این حسها را گزارش میکند:
- سفت شدن زیر شکم
- گرفتگی خفیف رحم
- احساس فشردگی یا جمع شدن شکم
- درد ملایم و قابل تحمل (معمولا بدون درد)
- انقباضات پراکنده و نامنظم
علائم انقباضات را اینطور توصیف میکنند: شکم مثل یک توپ سفت و سپس شل میشود، بدون اینکه الگوی مشخصی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: درمان قطعی خونریزیهای رحمی
زمان بروز انقباضات براکستون هیکس چه موقع است؟
هرچند ممکن است از سه ماهه دوم شروع شوند، اما:
- بیشترین زمان بروز: سه ماهه سوم.
- اوج بروز: هفته ۳۴ بارداری.
- در اواخر بارداری افزایش مییابد.
زیرا رحم در حال تمرین برای زایمان است.
بیشتر بخوانید: بهترین میوه بعد از عمل جراحی رحم
دلایل ایجاد این انقباضات چیست؟
دلیل اصلی بارداری سالم و طبیعی است. مهمترین عوامل:
آمادگی رحم برای زایمان
عضلات رحم تمرین میکنند تا در زمان واقعی بتوانند نوزاد را به سمت پایین هدایت کنند.
افزایش جریان خون رحم
به دلیل افزایش حجم خون در بارداری، رحم ممکن است گاهی واکنش نشان دهد و سفت شود.
حرکات جنین
حرکت شدید، چرخش یا لگدهای قوی جنین میتواند باعث تحریک دیواره رحم شود.
کم آبی بدن
یکی از رایجترین دلایل افزایش انقباضات کاذب.
از دلایل دیگر می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
- فعالیت زیاد یا خستگی مادر
- پر بودن مثانه
بیشتر بخوانید: تشخیص افتادگی رحم در منزل
تفاوت براکستون هیکس و انقباضات زایمان واقعی
جدول مقایسهای کامل
| ویژگی | براکستون هیکس (کاذب) | انقباضات واقعی زایمان |
| نظم | نامنظم | منظم و افزایشی |
| شدت درد | خفیف یا بدون درد | درد شدید |
| مدت زمان | کوتاه | طولانیتر با افزایش شدت |
| واکنش به استراحت | با استراحت کم میشود | تغییر نمیکند |
| موقعیت درد | بیشتر در جلو | شروع از کمر و انتشار به شکم |
| تأثیر بر دهانه رحم | بدون تأثیر | باعث باز شدن دهانه رحم |
راه تشخیص ساده:
اگر با نوشیدن آب، تغییر وضعیت و همچنین استراحت کمتر شد، انقباض کاذب است.
چرا در هفته ۳۴ بارداری زیر شکم سفت میشود؟
زیرا در این هفته رحم به اوج آمادگی و حساسیت رسیده و:
- وزن جنین بیشتر شده
- مایع آمنیوتیک تغییر کرده
- حرکات جنین قویتر شده
- مسیر زایمان در حال آماده شدن است.
بیشتر بخوانید: علت گرگرفتگی صورت در زنان
چه عواملی باعث افزایش این انقباضات کاذب میشوند؟
- کم آبی بدن
- ایستادن طولانی
- فعالیت زیاد
- لمس بیش از حد شکم
- پر بودن مثانه
- رابطه جنسی
- استرس
- گرمای زیاد
بیشتر بخوانید: درمان بی اختیاری ادرار در کرج
روشهای تسکین انقباضات براکستون هیکس
راهکارهای خانگی و ایمن:
- نوشیدن آب فراوان
- استراحت کوتاه
- تغییر وضعیت (ایستاده به حالت نشسته یا برعکس)
- تنفس عمیق و آرام
- حمام با آب گرم
- ماساژ ملایم
- کاهش فعالیت بدنی
- تخلیه مثانه
بیشتر بخوانید: علت داخل رفتن ناف در بارداری
سوالات متداول
انقباضات براکستون هیکس چیست؟
انقباضات نامنظم و تمرینی رحم در بارداری که باعث سفتی شکم میشوند.
علت سفت شدن زیر شکم در زنان چیست؟
در بارداری معمولا به دلیل انقباضات کاذب، حرکات جنین یا افزایش جریان خون است.
انقباض رحم یعنی چه و چه زمانی اتفاق میافتد؟
حرکت عضلات رحم؛ در دوران قاعدگی و بارداری و هنگام زایمان رخ میدهد.
فرق انقباضات براکستون هیکس با انقباضات زایمان چیست؟
کاذبها نامنظماند و شدت نمیگیرند؛ واقعیها نظم و شدت افزایشی دارند.
گرفتگی رحم در بارداری نشانه چیست؟
اغلب ناشی از رشد رحم، حرکات جنین یا انقباضات کاذب است.
چرا در هفته ۳۴ بارداری زیر شکم سفت میشود؟
به دلیل افزایش انقباضات تمرینی و آمادگی رحم برای زایمان.
چگونه بفهمم انقباض دارم؟
اگر شکم دورهای سفت و شل شود، انقباض دارید؛ با لمس قابل تشخیص است.
انقباضات کاذب از چه هفتهای شروع میشود؟
ممکن است از هفته ۲۰ شروع شود اما عمدتا در سه ماهه سوم احساس میشود.
چه عواملی باعث افزایش انقباضات براکستون هیکس میشوند؟
کم آبی، فعالیت زیاد، استرس، گرما و پر بودن مثانه.
برای تسکین انقباضات چه باید کرد؟
آب بنوشید، استراحت کنید، وضعیت بدن را تغییر دهید و تنفس عمیق انجام دهید.
آیا انقباضات براکستون هیکس خطرناک هستند؟
خیر، معمولا بیخطرند مگر اینکه شدید، منظم یا همراه خونریزی شوند.
آیا انقباضات کاذب باعث باز شدن دهانه رحم میشوند؟
خیر. فقط انقباضات واقعی باعث تغییر دهانه رحم میشوند.
آیا انقباض براکستون هیکس نشانه نزدیک شدن به زایمان است؟
میتواند نشان دهنده فعالیت طبیعی رحم در پایان بارداری باشد، اما زایمان واقعی را پیش بینی نمیکند.
نقاط فشاری برای باز شدن دهانه رحم کداماند و آیا تاثیری دارند؟
برخی طبهای مکمل نقاطی مثل مچ پا و پایین کمر را پیشنهاد میکنند، اما اثربخشی علمی قطعی ندارد و نباید بدون نظر پزشک انجام شود.
جمع بندی
انقباضات براکستون هیکس بخشی طبیعی از بارداری هستند که باعث آمادگی رحم برای زایمان میشوند. شناخت علائم آن، از جمله سفت شدن زیر شکم، انقباضات نامنظم و کاهش با استراحت به مادر کمک میکند اضطراب کمتری داشته باشد و تفاوت آن را با انقباضات واقعی تشخیص دهد. در صورت بروز درد شدید، منظم یا خونریزی، باید به پزشک مراجعه شود.
