آیا احساس می‌کنید چیزی در ناحیه واژن بیرون زده یا سنگینی خاصی در لگن دارید؟ تشخیص افتادگی رحم در منزل در این مواقع بسیار مهم است؛ چرا که این‌ها ممکن است نشانه‌هایی از افتادگی رحم یا پرولاپس رحم باشند؛ عارضه‌ای که بیشتر زنان پس از زایمان یا در دوران یائسگی تجربه می‌کنند.
بسیاری از خانم‌ها برای اولین‌بار این تغییرات را در خانه احساس می‌کنند؛ اما نمی‌دانند دقیقا چه اتفاقی افتاده و چطور آن را بررسی کنند.
تشخیص افتادگی رحم در منزل معمولا با مشاهده علائم فیزیکی مانند احساس سنگینی لگن، بیرون‌زدگی بافت از واژن، یا بی‌اختیاری ادرار امکان‌پذیر است.
بررسی این علائم به همراه یک آینه دستی و توجه به وضعیت بدنی در زمان زور زدن می‌تواند سرنخ‌هایی از وجود پرولاپس بدهد؛ اما تشخیص نهایی فقط توسط پزشک انجام می‌شود.
در این مقاله به شما کمک می‌کنیم تا تشخیص دهید دچار افتادگی رحم شده باشید یا خیر.
افتادگی رحم چیست؟
افتادگی رحم یا پرولاپس، حالتی است که در آن رحم از موقعیت طبیعی خود در لگن به سمت پایین حرکت کرده و گاهی از دهانه واژن بیرون می‌زند. این اتفاق به دلیل ضعیف شدن عضلات و رباط‌های نگه دارنده رحم (عضلات کف لگن) رخ می‌دهد و امکان تشخیص افتادگی رحم در منزل وجود دارد.
علل اصلی افتادگی رحم
- زایمان طبیعی متعدد یا سخت
- افزایش سن و کاهش سطح استروژن
- یائسگی
- چاقی
- یبوست مزمن و زور زدن زیاد
- سرفه‌های مزمن (مثل در افراد سیگاری)
- بلند کردن مکرر اجسام سنگین
مطالب مرتبط: سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟
چطور افتادگی رحم را در خانه تشخیص دهیم؟
قبل از هر چیز باید به شما بگوییم که این روش‌ها صرفا برای شناسایی اولیه هستند و جایگزین معاینه پزشک نیستند.
۱. بررسی علائم اولیه
برای تشخیص افتادگی رحم در منزل در آینه نگاه کنید یا با لمس ناحیه واژن متوجه وجود یا نبود موارد زیر شوید:
- احساس یک توده یا برجستگی در دهانه یا داخل واژن
- احساس سنگینی یا فشار در لگن
- بی‌اختیاری ادرار هنگام عطسه، سرفه یا ورزش
- درد هنگام رابطه جنسی
- احساس پر بودن یا ناراحتی در واژن
۲. استفاده از آینه دستی
در حالت نشسته یا ایستاده (ترجیحا پس از زور زدن هنگام دفع یا سرفه)، با کمک یک آینه دستی:
- بررسی کنید که آیا برآمدگی گوشتی شکلی در ورودی واژن دیده می‌شود.
- در صورت مشاهده، اندازه و وضعیت آن را یادداشت کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله جراحی لاپاراسکوپی زنان در کرج را مطالعه کنید.
۳. تغییر موقعیت بدن
در حالتی که به پشت دراز کشیده‌اید با زانوهای خم شده، اگر برآمدگی در این وضعیت کاهش یابد یا برطرف شود، این می‌تواند نشانه‌ای از افتادگی رحم باشد.
۴. ثبت علائم روزانه
یک دفترچه علائم تهیه کنید و بنویسید:
- چه زمانی و با چه فعالیتی علائم شدیدتر می‌شوند؟
- چه مدت است که این علائم را دارید؟
- آیا رابطه جنسی دردناک شده؟
افتادگی رحم چند درجه دارد؟ (درک شدت عارضه)
| درجه افتادگی | توضیح |
| درجه ۱ | رحم کمی پایین آمده اما هنوز داخل واژن است. |
| درجه ۲ | دهانه رحم به نزدیکی دهانه واژن می‌رسد. |
| درجه ۳ | رحم از دهانه واژن خارج می‌شود. |
| درجه ۴ | کل رحم خارج از واژن قرار می‌گیرد (پرولاپس کامل). |
باورهای نادرست درباره افتادگی رحم
- بسیاری از افراد تصور می‌کنند فقط زنان مسن دچار آن می‌شوند. اما حقیقت آن است که حتی زنان جوان، بخصوص پس از زایمان طبیعی سخت، ممکن است دچار افتادگی شوند.
- برخی بر این باور هستند که افتادگی رحم حتما نیاز به جراحی دارد. اما در مراحل اولیه می‌توان با تمرینات کف لگن (کگل) و تغییر سبک زندگی آن را کنترل کرد.
درمان‌های غیرجراحی که می‌توانید پس از تشخیص افتادگی رحم در منزل انجام دهید
- تمرینات کگل: انقباض و رهاسازی عضلات کف لگن برای تقویت آنها
- جلوگیری از یبوست: مصرف فیبر و آب کافی
- کاهش وزن در صورت اضافه وزن
- خودداری از بلند کردن اجسام سنگین
- استفاده از پساری؛ وسیله‌ای که در واژن قرار می‌گیرد تا رحم را نگه دارد (تجویز توسط پزشک).
بیشتر بخوانید: جراحی‌های غیرتهاجمی زنان در کرج
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- زمانی که توده از واژن بیرون زده و قابل بازگرداندن نیست.
- احساس درد مزمن یا اختلال در دفع ادرار و مدفوع.
- تاثیر بر کیفیت رابطه جنسی.
- بی‌اختیاری شدید ادرار یا مدفوع.
پرسش‌های متداول
آیا افتادگی رحم باعث نازایی می‌شود؟
در موارد شدید ممکن است بر بارداری تاثیر بگذارد؛ اما معمولا قابل کنترل است.
آیا می‌توان با ورزش افتادگی رحم را درمان کرد؟
در مراحل اولیه، تمرینات کگل و یوگا می‌توانند به تقویت عضلات کف لگن کمک کنند.
آیا افتادگی رحم درد دارد؟
نه همیشه؛ بیشتر افراد احساس سنگینی یا ناراحتی دارند.
آیا نیاز به عمل جراحی هست؟
نه در همه موارد. افتادگی‌های خفیف با مراقبت‌های غیر جراحی قابل کنترل‌اند.
آیا افتادگی رحم در دختران مجرد هم ممکن است؟
اگرچه نادر است؛ اما در مواردی مثل یبوست شدید یا بیماری‌های زمینه‌ای عضلانی ممکن است رخ دهد.
آیا افتادگی رحم خطرناک است؟
در مراحل اولیه معمولا خطر جدی ایجاد نمی‌کند و با اقدامات ساده قابل کنترل است؛ اما در صورت پیشرفت، ممکن است باعث عفونت، زخم واژن، مشکلات بارداری شود و نیاز به جراحی داشته باشد.
منابع:
Mayo Clinic: Uterine prolapse overview
NHS UK: Uterine prolapse symptoms and treatment
