آیا احساس سوزش، خارش یا ناراحتی هنگام رابطه جنسی دارید؟ ممکن است دچار خشکی واژن شده باشید. این مسئله، گرچه بیشتر در دوران یائسگی رایج است؛ اما بسیاری از خانم‌های جوان نیز در مراحل مختلف زندگی خود با آن مواجه می‌شوند.
خشکی در واژن حالتی است که واژن رطوبت طبیعی خود را از دست می‌دهد و اغلب با خارش، سوزش و درد حین رابطه جنسی همراه است.
روش‌های درمانی شامل کرم‌های استروژنی، مرطوب‌کننده‌ها، تغییرات سبک زندگی و درمان‌های جدید پزشکی می‌شود که بسته به شرایط هر فرد متفاوت است.
خشکی واژن چیست؟
خشکی یا آتروفی واژن به وضعیتی گفته می‌شود که رطوبت طبیعی در دیواره داخلی واژن کاهش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند باعث ناراحتی، تحریک، خارش و حتی خونریزی خفیف شود.
در حالت طبیعی، واژن محیطی مرطوب و دارای تعادل اسیدی است که توسط ترشحات مخاطی و هورمون استروژن حفظ می‌شود.
بیشتر بخوانید: لابیاپلاستی در کرج
دلایل اصلی خشکی واژن
کاهش سطح استروژن
مهم‌ترین دلیل خشکی، افت سطح هورمون استروژن است که معمولا در موارد زیر دیده می‌شود:
- یائسگی
- شیردهی
- جراحی برداشت تخمدان
- شیمی درمانی یا پرتودرمانی
عوامل سبک زندگی
- مصرف سیگار
- مصرف بیش از حد الکل
- استرس مزمن
- کم خوابی
استفاده از محصولات محرک یا غیرمجاز
- صابون‌های قوی یا شستشو با ژل‌های غیرپزشکی
- دوش واژینال
- کاندوم با مواد شیمیایی حساسیت زا
مصرف برخی داروها
- داروهای ضد افسردگی (SSRIs)
- داروهای آنتی‌هیستامین
- قرص‌های جلوگیری از بارداری
- داروهای ضد فشار خون
مطالب مرتبط: سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) چیست؟
علائم خشکی واژن
| علائم | توضیح |
| خارش یا سوزش واژن | شایع‌ترین علامت اولیه |
| درد هنگام مقاربت | کم بودن رطوبت و خاصیت کشسانی واژن |
| خونریزی خفیف بعد از رابطه | ناشی از خراش‌های سطحی مخاط واژن |
| عفونت‌های مکرر ادراری | به دلیل تغییر PH و کاهش فلور طبیعی |
| کاهش میل جنسی | به دلیل درد و ناراحتی فیزیکی و روانی |
باورهای نادرست درباره خشکی واژن
- فقط خانم‌های یائسه دچار خشکی در واژن می‌شوند.
واقعیت: خانم‌ها در هر سنی، به خصوص در دوران شیردهی یا استرس شدید نیز ممکن است این وضعیت را تجربه کنند. - استفاده از ژل روان کننده مشکل را حل می‌کند.
واقعیت: ژل‌های روان‌کننده فقط موقتاً علائم را کاهش می‌دهند؛ درمان ریشه‌ای نیاز به بررسی علت دارد. - خشکی فقط یک مشکل جسمی است.
واقعیت: این مسئله می‌تواند تاثیر روانی قابل توجهی نیز بر روابط زناشویی و اعتماد به نفس بگذارد.
روش‌های درمان علمی در سال ۲۰۲۵
درمان‌های هورمونی
- کرم‌ها و شیاف‌های استروژنی: استفاده موضعی باعث کاهش التهاب و افزایش رطوبت می‌شود.
- قرص‌های استروژنی خوراکی (HT): برای خانم‌هایی با علائم گسترده‌تر یائسگی توصیه می‌شود.
این موارد باید تنها با تجویز پزشک مصرف شود.
مرطوب‌کننده‌ها و روان‌کننده‌های واژینال
- مرطوب کننده‌های با پایه آب یا سیلیکونی برای استفاده منظم
- روان کننده‌ها فقط قبل از رابطه جنسی
درمان‌های جدید غیرهورمونی
- لیزر CO2 فراکشنال (مونالیزا تاچ): تحریک بازسازی کلاژن و افزایش رطوبت واژن
- درمان با انرژی RF (فرکانس رادیویی): تحریک بازسازی بافت بدون هورمون
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله RF واژینال برای درمان واژینیسموس را مطالعه کنید.
تغییرات سبک زندگی
- ترک سیگار و کاهش مصرف الکل
- تمرینات کف لگن (کگل)
- تغذیه سرشار از امگا ۳ و ایزوفلاونوئیدها (مثل سویا)
- حفظ وزن مناسب و فعالیت بدنی منظم
درمان خشکی واژن در خانه
- استفاده از روان‌کننده‌های طبیعی بدون عطر (به طور مثال ژل آلوئه ورا با تایید پزشکی)
- مصرف روزانه مرطوب کننده‌های واژینال بدون نسخه
- انجام تمرینات کگل برای افزایش جریان خون در ناحیه لگن
- خودداری از صابون‌ها یا دوش‌های واژینال معطر
- نوشیدن آب به میزان کافی
- استفاده از روغن نارگیل به‌صورت موضعی (در موارد ملایم و با مشورت پزشک)
خشکی واژن در بارداری
در دوران بارداری، نوسانات سطح هورمون‌ها به خصوص کاهش موقتی استروژن می‌تواند باعث خشکی شود. این مشکل ممکن است با موارد زیر همراه باشد:
- درد هنگام نزدیکی
- افزایش حساسیت یا تحریک‌پذیری
- کاهش میل جنسی
خشکی واژن در یائسگی
کاهش طبیعی استروژن در دوران یائسگی عامل اصلی خشکی است و با درمان‌های موضعی استروژنی یا غیرهورمونی قابل کنترل است.
خشکی بعد از زایمان
بعد از زایمان، سطح هورمون استروژن در بدن به طور موقت کاهش می‌یابد، به خصوص اگر مادر در حال شیردهی باشد. این مسئله می‌تواند باعث خشک شدن واژن، کاهش میل جنسی و درد در هنگام رابطه شود.
خشکی یا آتروفی واژن بعد از پریود
در برخی زنان، تغییرات هورمونی بعد از پریود ممکن است باعث خشکی موقتی واژن شود که معمولا با تنظیم چرخه هورمونی برطرف می‌شود.
پیشگیری از آتروفی واژن
- استفاده از لباس زیر نخی و خودداری از پوشیدن لباس زیر تنگ
- خودداری از شستشوی واژن با صابون‌های عطردار یا شیمیایی
- رابطه جنسی منظم و بدون درد با استفاده از روان‌کننده‌ها
- مشاوره با پزشک در صورت کاهش میل جنسی یا خشکی غیرعادی
آیا خشکی واژن نشانه یک بیماری جدی است؟
در اغلب موارد، خشکی نتیجه نوسانات هورمونی یا عوامل محیطی است و با درمان‌های ساده قابل کنترل است؛ اما در موارد نادر، ممکن است نشانه‌ای از اختلالات سیستمیک مانند سندرم شوگرن یا حتی ابتدای یائسگی زودرس باشد.
برای خشکی یا آتروفی واژن چی بخوریم؟
- سویا، دانه کتان، نخود، لوبیا: حاوی فیتواستروژن‌هایی هستند که اثرات مشابه استروژن دارند.
- ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین: سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ برای کاهش التهاب و افزایش رطوبت بافتی هستند.
- آجیل (به خصوص بادام): غنی از ویتامین E برای حفظ بافت‌های مخاطی است.
- آب کافی: کم آبی بدن یکی از عوامل خشکی است.
- میوه و سبزیجات تازه: برای تامین آنتی‌اکسیدان‌ها و حفظ تعادل PH بدن است.
سوالات متداول (FAQ)
آیا خشکی واژن کاملا قابل درمان کامل است؟
بله، با شناسایی علت و استفاده از درمان مناسب، می‌توان رطوبت واژن را به حالت طبیعی بازگرداند.
آیا داروهای گیاهی برای درمان خشکی موثرند؟
برخی گیاهان مانند شنبلیله و سویا ممکن است مفید باشند؛ اما شواهد علمی کافی وجود ندارد و نباید جایگزین درمان پزشکی شوند.
خشکی واژن در دوران شیردهی طبیعی است؟
بله، کاهش استروژن در دوران شیردهی علت اصلی این مشکل بوده و اغلب موقتی است.
آیا استفاده از روان کننده‌ها بی‌خطر است؟
بله، در صورتی که فاقد مواد حساسیت زا باشند و از برندهای معتبر تهیه کنید.
آیا خشک شدن واژن می‌تواند باعث ناباروری شود؟
خیر؛ اما ممکن است بر کیفیت رابطه جنسی و تمایل زوجین برای رابطه تاثیر بگذارد.
آیا ورزش روی خشکی تاثیر دارد؟
ورزش‌های سبک و تمرینات کف لگن به بهبود جریان خون و سلامت واژن کمک می‌کند.
منبع:
North American Menopause Society (NAMS) – GSM & Vaginal Symptoms
