در پاسخ به این سوال که خونریزی بعد از زایمان طبیعی چقدر طول می‌کشد باید گفت خونریزی پس از زایمان طبیعی یا لوچیا (Lochia) معمولا بین ۴ تا ۶ هفته ادامه دارد و به تدریج از رنگ قرمز روشن به قهوه‌ای و سپس سفید یا زرد کمرنگ تبدیل می‌شود. اگر بیش از ۶ هفته ادامه یابد یا بوی بد و تب همراه داشته باشد، نیاز به بررسی پزشک، دکتر فاطمه یعقوبی آوه دارد.
یکی از دغدغه‌های رایج مادران پس از زایمان، مدت و شدت خونریزی است. بسیاری از خانم‌ها نمی‌دانند که چه میزان خونریزی طبیعی است و از چه زمانی باید نگران شوند. در این مقاله، روند طبیعی ترشحات پس از زایمان (لوچیا)، دلایل علمی آن، تفاوت زایمان طبیعی و سزارین، زمان بازگشت قاعدگی، و روش‌های مراقبت و کنترل خونریزی را به زبان ساده بررسی می‌کنیم.
بیشتر بخوانید: علائم بارداری در زنان شیرده
روند طبیعی خونریزی بعد از زایمان
پس از زایمان، بدن برای پاکسازی و بازسازی رحم نیاز به زمان دارد. خون، ترشحات و بافت‌های باقی‌مانده از دوران بارداری به صورت لوچیا از بدن خارج می‌شوند. اینکه خونریزی بعد از زایمان طبیعی چقدر طول می‌کشد باید گفت این فرآیند معمولا بین ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد و شامل سه مرحله است:
لوچیا روبرا (Lochia Rubra):
در ۳ تا ۵ روز اول پس از زایمان، ترشحات قرمز روشن و غلیظ هستند؛ نشانه خروج بافت‌های جفت و خون تازه.
لوچیا سرُسا (Lochia Serosa):
از روز پنجم تا هفته دوم، رنگ ترشحات به قهوه‌ای یا صورتی کمرنگ تغییر می‌کند.
لوچیا آلبا (Lochia Alba):
از هفته سوم تا ششم، ترشحات زرد یا سفید می‌شوند و نشانه بهبود دیواره رحم است.
در حالت طبیعی، میزان خونریزی بعد از زایمان طبیعی به‌تدریج کاهش می‌یابد و بوی آن نباید تند یا ناخوشایند باشد.
بیشتر بخوانید: خارج شدن آب زیاد از رحم
علت خونریزی بعد از زایمان
خونریزی زایمان فرآیندی فیزیولوژیک و طبیعی است. دلایل اصلی آن شامل موارد زیر است:
جدا شدن جفت از دیواره رحم:
- پس از خروج جفت، رگ‌های خونی باز می‌مانند و خونریزی طبیعی رخ می‌دهد.
- انقباض رحم: رحم با انقباضات منظم تلاش می‌کند این رگ‌ها را ببندد.
- ترمیم بافت‌ها: لایه داخلی رحم بازسازی می‌شود که باعث ترشحات خفیف تا چند هفته می‌شود.
در برخی موارد، شدت یا مدت طولانی خونریزی می‌تواند نشانه مشکل پزشکی باشد.
بیشتر بخوانید: علت داخل رفتن ناف در بارداری
وضعیت‌های غیرطبیعی و خطرناک
اگر خونریزی بیش از حد یا طولانی باشد، ممکن است یکی از موارد زیر رخ داده باشد:
- باقی ماندن بقایای جفت در رحم
- عفونت رحم (اندومتریت)
- اختلال در انقباض رحم
- کم خونی یا اختلال انعقادی
اگر پس از روزهای اول، خونریزی دوباره زیاد شود یا همراه با تب، بوی بد یا درد شدید باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: چه چیزی شیر مادر را غلیظ می‌کند؟
مقایسه با زایمان سزارین
خونریزی بعد از زایمان سزارین معمولا کمتر از زایمان طبیعی است، چون در حین جراحی بخشی از محتویات رحم تخلیه می‌شود. با این حال، ترشحات در هر دو نوع زایمان وجود دارد و حدود ۴ تا ۶ هفته ادامه دارد. در زایمان طبیعی، بدن روند طبیعی دفع و بازسازی را طی می‌کند، اما در سزارین به دلیل بخیه رحم، روند بهبودی ممکن است کمی کندتر باشد.
بازگشت قاعدگی پس از زایمان
بسیاری از مادران تصور می‌کنند خونریزی زایمان همان پریود است؛ در حالی که این دو باهم متفاوت‌اند.
- لوچیا: ناشی از پاکسازی رحم پس از بارداری
- قاعدگی: نتیجه شروع دوباره چرخه تخمک گذاری
اگر مادر شیردهی انحصاری داشته باشد، بازگشت پریود ممکن است چند ماه به تعویق بیفتد؛ اما در مادرانی که شیر نمی‌دهند، معمولا پس از ۶ تا ۸ هفته قاعدگی برمی‌گردد.
بیشتر بخوانید: علت جدا شدن جفت از جنین
درمان و کنترل خونریزی بعد از زایمان
در حالت طبیعی، بدن بدون نیاز به دارو خونریزی را کنترل می‌کند. اما اگر خونریزی بعد از زایمان طبیعی طولانی یا شدید باشد:
- پزشک ممکن است داروهایی مانند متیل ارگونوین یا اکسی‌توسین تجویز کند تا رحم سریع‌تر منقبض شود.
- مصرف خودسرانه دارو یا گیاهان طب سنتی بدون مشورت پزشک برای درمان قطعی خونریزی‌های رحمی ممنوع است.
درمان‌های خانگی مفید:
- استراحت کافی و پرهیز از فعالیت سنگین
- مصرف غذاهای آهن‌دار (جگر، عدس و گوشت قرمز)
- نوشیدن آب کافی
- رعایت بهداشت ناحیه تناسلی برای پیشگیری از عفونت
اگر تب، بوی غیرعادی یا رنگ ترشحات تیره و غلیظ شود، نشانه عفونت است و باید فورا به پزشک مراجعه شود.
بیشتر بخوانید: بعد از سزارین چی بخوریم؟
مراقبت‌های بعد از زایمان طبیعی
- استفاده از پدهای مخصوص زایمان و تعویض مرتب آنها
- خودداری از استفاده از تامپون تا زمان پایان خونریزی
- پیاده‌روی سبک برای کمک به انقباض رحم
- تغذیه متعادل و بررسی سطح هموگلوبین برای جلوگیری از کم خونی
- توجه به علائم هشدار مثل تب، سرگیجه یا افزایش حجم خونریزی
بیشتر بخوانید: بی اختیاری ادرار در زنان
سوالات متداول
خونریزی بعد از زایمان طبیعی چند روز طول می‌کشد؟
معمولا ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد و به تدریج کاهش می‌یابد.
آیا ادامه خونریزی بعد از ۴۰ روز طبیعی است؟
خیر، باید توسط پزشک بررسی شود چون ممکن است ناشی از عفونت یا باقی ماندن جفت باشد.
علت قطع نشدن خونریزی بعد از زایمان چیست؟
ممکن است بقایای جفت در رحم مانده یا رحم به خوبی منقبض نشده باشد.
تفاوت خونریزی زایمان طبیعی و سزارین چیست؟
در سزارین خونریزی کمتر است، اما مدت آن مشابه و معمولا ۴ تا ۶ هفته است.
آیا خونریزی بعد از زایمان همان پریود است؟
خیر، خونریزی زایمان (لوچیا) با قاعدگی متفاوت است و قبل از بازگشت چرخه قاعدگی رخ می‌دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت تب، بوی بد، درد شکمی یا افزایش خونریزی پس از کاهش اولیه.
چه دارویی برای قطع خونریزی بعد از زایمان موثر است؟
داروهای منقبض کننده رحم مانند اکسی‌توسین یا متیل‌ارگونوین، فقط با تجویز پزشک.
آیا تغذیه می‌تواند بر شدت خونریزی تاثیر بگذارد؟
بله، تغذیه ضعیف یا کمبود آهن می‌تواند روند بهبود را کند کند.
عفونت بعد از زایمان چه علائمی دارد؟
تب، بوی بد ترشحات، درد لگن و احساس خستگی شدید.
آیا استفاده از داروهای گیاهی برای کاهش خونریزی مجاز است؟
فقط با مشورت پزشک؛ برخی گیاهان ممکن است باعث انقباض بیش از حد رحم شوند.
